Her ne kadar ÖSTENİT değiştirilerek özel dökme demirler elde edilebilirse de; çoğunlukla değişik miktarda FERRİT ile PERLİTİK yapıda küresel grafit içeren küresel grafitli dökme demir SFERO üretilir.
FERRİT miktarındaki varyasyonlar ile perlitin değişen incelik derecelerinde %2’den %20 ‘ye kadar varan sertlik ve dayanım değişimleri elde edilebilir. Küresel grafitli dökme demirler SFERO çillenme özelliğindedir ve dökümden çıktığı durumdaki mikro yapıda masif karpitler bulunur.
Birçok küresel grafitli SFERO dökme demirler dökümden çıktığı gibi kullanılırlar. Üretim, kullanma yerine göre ısıl işleme tabi tutulur. SÜNEKLİK, tokluk, İŞLENEBİLİRLİK özelliklerini kazandırmak için FERRİTLEŞTİRME tavlaması yapılır. ÖSTENİTLEŞTİRME sonucu hızlı soğutma ile sertlik ve mukavemet arttırılır. Tipik ısıl işlemler aşağıda verilmiştir.
MASİF SEMENTİT BULUNMADIĞI HALLERDE TİPİK BİR FERRİTLEŞTİRME TAVI:
1)788°C ‘ye kadar tavlanır.
2)25 mm. için bir saat bekletilir.
3)732 °C ‘ye kadar saatte 10° C inecek şekilde soğutulur.
4)427° C ‘ye kadar saatte 38°C inecek şekilde soğutulur.
YAPIDA PRİMER VEYA MASİF KARBİDLER BULUNDUĞUNDA YAPILACAK ISIL İŞLEM:
1)899°C ‘ye kadar tavlanır.
2)25 mm. kalınlık için 2 saat bekletilir.
3)Bir saatte 788°C ‘ye soğutulur.
4)Bir saatte 10°C azalacak şekilde 732°C ‘ye kadar soğutulur.
5)Bir saatte 38°C azalacak şekilde 427°C’ ye kadar soğutulur.
SFERO (KÜRESEL GRAFİTLİ DÖKME DEMİR) İN MEKANİK ÖZELLİKLERİ
Çekme Dayanımı: 42- 98 kg/mm2
Akma Dayanımı: 28 – 70 kg/mm2
BRINELL Sertlik: 130 – 340
FERRİTİK yapı ve FERRİTLEŞTİRME ile yüksek küreleştirme ve düşük dayanımlar elde edilir. Yüksek dayanım miktarları hızlı soğutma ve yapıyı MARTENZİTE TEMPERLEMEK le elde edilir.
YÜKSEK DAYANIM VE SERTLİK İÇİN DÖKÜM PARÇA 871°C’DE ÖZTENİTLEŞTİRMEYE TABİ TUTULUR.
Bu ısıl işlemden bir tanesi;
1)Havada soğutulur.
2)788°C’ye kadar ocakta soğutulur ve sonra havada hızla soğutulur.
3)TEMPER i müteakip havada hızla veya yağda soğutulur.
SFERO KULLANIM ALANLARI
Küresel grafitli dökme demirlerin kullanım alanı çok geniştir. Tipik kullanma yerleri arasında Krank Miller i, motor başlıkları, dişli çarklar, kavrama plakaları, gövdeler, borular, takım tezgâh parçaları ve otomotiv parçaları bulunmaktadır
Küresel grafitli dökme demir;
-
küreleşme ile yüksek dayanım
aşınmaya karşı dayanım
iyi işlenebilme kabiliyeti
ve kolay dökülebilme
özelliklerini taşır.
400 gram ağırlıktan (0,400 kg) daha küçük parçalar dökülebildiği gibi 40 tondan ağır parçalar dökülebilir.
