Döküm parçalarında yüzey boşlukları oluşumu, üretim sürecinin kalitesini etkileyen yaygın bir sorundur.
Yüzey boşlukları, estetik kusurların yanı sıra, parçanın mekanik özelliklerini de olumsuz etkileyebilir.
Yüzey boşluklarının oluşumunun ardında birçok farklı sebep bulunmaktadır.
1. Gaz Gözenekleri
Eriyik metale karışan gazlar, döküm sırasında metalin katılaşmasıyla gaz gözenekleri oluşturabilir. Bu genellikle eriyik metaldaki oksijen, hidrojen veya azot gazının sonucudur. Bu gazlar, metalin katılaşma sürecinde gaz kabarcığı olarak kalabilir.
2. Türbülans
Metalin kalıba dökülürken aşırı türbülansla akması, hava veya gazın metal içerisine karışmasına neden olabilir. Bu da yüzeyde ve iç kısımlarda gözenekliliğe yol açabilir.
3. Oksidasyon
Metalin eriyik haliyle temas ettiği hava, oksidasyon reaksiyonlarına neden olabilir. Oluşan oksitler, döküm parçasının yüzeyinde veya iç kısmında boşluklar veya kusurlar oluşturabilir.
4. Katılaşma Kusurları
Hızlı soğuma veya döküm sırasında yetersiz beslenme, metalin düzensiz bir şekilde katılaşmasına neden olabilir. Bu, yüzeyde çatlaklar veya diğer kusurların oluşmasına yol açabilir.
5. Malzeme Kirliliği
Eriyik metaldeki kirlilikler veya yabancı partiküller, döküm sırasında yüzey boşluklarına veya kusurlarına neden olabilir.
6. Yetersiz Besleme
Besleyici tasarımı veya konumlandırılmasındaki hatalar, döküm sırasında yetersiz beslemeye yol açabilir. Bu, metalin tamamen katılaşmadan önce yetersiz sıvı metal ile beslenmesi sonucu kusurların oluşmasına neden olabilir.
Yüzey boşlukları ayrıca aşağıdaki gibi diğer sebeplerden kaynaklanmaktadır.
1) Ergimiş çelikle birlikte, yolluk sisteminden kalıp içine taşınan hava;
- kalıp duvarlarından
- atmosfere açık besleyici boşluklarından
- havalandırma
deliklerinden çıkamayarak çelik içerisine hapis olur ve gaz boşlukları meydana getirir. Bu şekilde oluşan gaz boşlukları, döküm parçanın hızla katılaşan üst kısmında oluşur ve dökümün üst yüzeyinde oluşabileceği gibi iç yüzeylere de kayabilir.
2)Ergimiş metal üstündeki İNKLUZYONLAR metal içine gaz emilmesine neden olur.
Hatta bazı durumlarda bun İNKLUZYONLAR gazın metal içine kolayca girmesini sağlayacak çekirdek vazifesi görürler.
Derin-iç boşluklar:
Çelik kütlesinin iç kısmında oluşur. Ancak RADYOGRAFİK ve ULTRASONİK MUAYENE ile ortaya çıkarlar. Yüzey boşluklarından farklı olarak, çoğunlukla parlak ve düzgün iç yüzeylere sahiptirler.