Dökümde yolluk kesit alanı hesaplanması, dökümün kalitesini ve verimliliğini doğrudan etkileyen kritik bir faktördür. Yolluğun görevi, eriyiği kalıba dökmeden önce toplamak, doğru hızda yönlendirmek ve döküm sırasında istenmeyen oksitlerin ve gazların birikmesini engellemektir.
Bu nedenle, yolluğun doğru boyutta ve şekilde olması esastır.
Yolluk Kesit Alanı Hesaplaması:
Döküm parçasının boyutu, şekli, döküm malzemesi ve döküm hızı gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genelde, temel hesaplama formülü aşağıdaki gibidir:
A = k × √V
Burada:
A: yolluğun kesit alanıdır.
k :bir sabittir ve dökülecek parçanın malzemesine, döküm hızına ve kalıp malzemesine bağlı olarak değişebilir.
V :döküm parçasının hacmidir.
Chvorinov Metodu:
Chvorinov’un kuralı, dökümün donma zamanını tahmin etmek için kullanılır. Donma süresi, yolluğun tasarımını ve boyutunu belirlemek için kullanılır. Chvorinov’un kuralı şöyledir:
t = k × ( V / A)n
Burada:
t: donma süresidir.
V: döküm parçasının hacmidir.
A: yolluğun yüzey alanıdır.
k ve n: malzeme ve döküm koşullarına bağlı sabitlerdir.
Chvorinov’un kuralı, donma süresinin, döküm parçasının hacminin yüzey alanına oranının bir fonksiyonu olduğunu belirtir. Bu kural, yolluğun tasarımını ve boyutunu belirlerken dikkate alınması gereken temel bir kavramdır.
Genel olarak, yolluğun kesit alanının doğru bir şekilde hesaplanması, dökümün kalitesini ve başarısını doğrudan etkiler. Hesaplamaların yanı sıra döküm tecrübesi, döküm parçasının şekli ve kullanılan malzemeler de önemli rol oynar.
GIRI (Generalized Influence of the Risering) Metodu:
Yolluk kesit alanını hesaplama yöntemlerinden biri de aşağıdaki “GIRI” metodudur.
GIRI (Generalized Influence of the Risering), yolluk tasarımı ve katılaşma kontrolü için bir yöntemdir. Bu metodun amacı, döküm süreci sırasında döküm parçasında oluşabilecek hataları en aza indirmektir.
GIRI metodu, özellikle karmaşık döküm geometrileri için oldukça kullanışlıdır. Yolluğun boyutunu, konumunu ve dökümün gerçekte nasıl doldurulacağını tahmin etmek için bilgisayar simülasyonlarına dayanır.
Bu yöntem, döküm süreci sırasında metalin katılaşma sürecini ve ısı transferini daha iyi anlamamızı sağlar, böylece daha kaliteli döküm parçaları üretmemize yardımcı olur.
Bu metot, döküm sürecinde sıvının donma ya da katılaşma süresini tahmin etmek için kullanılan bir diğer yöntemdir. Bu metodun temelinde, belirli bir sıvının donma süresinin, onun yüzey alanı ve hacmi arasındaki ilişki üzerinden tahmin edilmesi fikri yatar.
DYKA=Darbeli Yolluk Kesit Alanı
DA=Döküm Ağırlığı
DZ=Döküm Zamanı
H=Efektif Yolluk Yüksekliği
S=Sabit
S=0,200 Yolluk darbeli olduğu zaman
S=0,286 Darbeli yatay yolluk olduğunda
Yolluğun kesit alanı göstermektedir ki;
darbeli yolluk için alan 1,5-2,0 kat daha büyük olmalıdır.
YAZI
-
9.0
