Vermiküler dökme demir, dökme demir ailesinin bir üyesi olarak, benzersiz mikro yapısı ve özellikleri ile dikkat çeker. Bu özel tür, hem lamel (yassı) hem de küresel (küresel) grafitin birleşimini içerir, bu da ona özel mekanik özellikler kazandırır.
Vermiküler dökme demir, hem lamel hem de küresel grafitin birleşimi şeklinde bir mikro yapı sergiler. Bu, malzemenin dayanıklılığını ve tokluğunu artırır.
Vermiküler Demir GRI ve SFERO dökme demirler arası özelliklere sahiptir.
Vermiküler Demirin Fiziksel Özellikleri:
- Yoğunluk: Yaklaşık olarak 7.0 – 7.3 g/cm³ arasında değişebilir.
- Erime Noktası: 1,150 – 1,200 °C arasında bulunur.
Vermiküler Demirin Kimyasal Özellikleri:
- Karbon İçeriği: %3.0 – %4.0 karbon içerir.
- Silikon (Si): %1.8 – %2.8 arasında değişebilir.
- Diğer Alaşımlar: Molibden (Mo), Nikel (Ni), Bakır (Cu) gibi diğer alaşımları içerebilir.
Mekanik Özellikler:
- Mukavemet: Yüksek mukavemet özelliklerine sahiptir.
- Akma Mukavemeti: Genellikle 300 MPa’nın üzerindedir.
- Çekme Mukavemeti: Genellikle 450 MPa’nın üzerindedir.
- Uzama (% Elongasyon): Genellikle %15 ila %25 arasında değişir.
- Aşınma Direnci: İyi aşınma direncine sahiptir.
- Sertlik: Brinell sertliği genellikle 170 ila 220 HB arasında değişir.
Gri dökme demirden daha fazla mukavemet ve süreklilik gerektiren durumlarda, SFERO dökümden daha fazla dökülebilir olma, işlenebilme, akma, ısıl iletkenlik, ses sönümü ve maliyet avantajının gerektiği durumlarda tercih edilir.
SFERO da ki gibi grafit tanecikleri ayrı ayrı değil, ama birbirleriyle bağlantılı bir yapısı vardır. Grafitleri lamel grafitlerden daha kalın ve uçları yuvarlaktır.
Vermiküler dökme demirin özellikleri arasında
- vermiküler ve küresel grafit yapısının birleşimi,
- orta düzeyde özelliklere sahip olması,
- yüksek mukavemeti
- iyi sünekliği ve
- mukavemet ile süneklik kombinasyonunun
avantajları bulunmaktadır. Bu özellikler, özellikle otomotiv ve makine bileşenleri gibi mühendislik uygulamalarında kullanılmasını destekler.
Ayrıca, vermiküler dökme demirin üretim sürecinin, erimiş demirin katılaşma sürecinin kontrol edilmesiyle gerçekleştirildiği ve bu kontrolün vermiküler grafit yapısının oluşmasına neden olduğu bilgisi de doğrudur.
Bu süreç, grafitin küresel ve lamel yapısının birleşimini sağlar, bu da malzemenin özel mekanik özelliklere sahip olmasını mümkün kılar.
Bu tip dökme demirin geniş bir endüstriyel kullanım alanı vardır ve özellikle dayanıklılık, tokluk ve yüksek mukavemet gerektiren uygulamalarda tercih edilir.
VERMİKÜLER grafitli dökme demirin akma ve kopma mukavemeti, gri dökme demirden %50 daha yüksek, SFERO demirin de %85-90’ı kadardır.
Gri dökme demirin elastik uzama özelliği yoktur. Ancak VERMİKÜLER demirin elastik uzama özelliği SFERO dökme demir ile kıyaslanabilir.
