Dökümde “çil” veya “chiller” terimiyle genellikle “soğutucu” anlaşılır. Soğutucu, döküm sürecinde katılaşma sırasında metalin hızla soğutulmasını sağlar. Özellikle basınçlı döküm gibi bazı döküm yöntemlerinde, döküm sürecinin hızlandırılması ve üretim hızının artırılması için hızlı soğutma gereklidir.
Çil (chiller ) yani soğutucu döküm parçanın soğutulmasında kullanılır ve belli yöndeki soğumanın sağlanmasında en etkili yöntemdir.
Endüstriyel alanda kullanılan soğutucular; ticari ve endüstriyel tesislerde proses akışkanını soğutan veya havayı nemden alan bir soğutma sistemi olarak sınıflandırılırlar.
Bir soğutucu, soğutmak için bir buhar sıkıştırma veya emme döngüsü kullanır. Soğutulmuş su, hacim soğutmadan proses kullanımına kadar farklı uygulamalara sahiptir.
Çil-Soğutma Grupları Nasıl Sınıflandırılır?
Genel olarak soğutma grupları üç farklı çeşit olarak sınıflandırılır.
- (1) hava,
- (2) su ve
- (3) evaporatif yoğunlaştırılmış soğutma grubu.
Endüstriyel soğutucular için yukarıdaki sınıflandırma gruplarının her biri için dört alt kategori vardır:
- (1) pistonlu,
- (2) santrifüj,
- (3) vidalı
- (4) ve emme soğutucular.
İlk üç tip, elektrik motorları, buhar veya gaz türbinleri ile çalışan mekanik soğutuculardır.
Emme soğutucular, buhar gibi bir ısı kaynağı ile çalıştırılır ve hareketli parça kullanmazlar.
Çil-Endüstriyel Soğutucunun Bileşenleri Nedir?
Mekanik sıkıştırma çevrimi, soğutucunun geçtiği dört temel bileşene sahiptir:
(1) evaporatör
(2) kompresör
(3) kondansatör
(4) genleşme valfi.
Soğutucudaki evaporatör, kondenserden daha düşük bir basınçta ve daha düşük bir sıcaklıkta çalışır.
Ancak dökme demir dökümlerde esas olarak çil kullanılmaz.
Çil veya Soğutucunun (chiller) Görevleri Nelerdir?
- Hızlı Katılaşma: Soğutucu, metalin hızla soğutulmasını sağlar. Bu, döküm sürecini hızlandırır, böylece daha kısa sürelerde daha çok parça üretilebilir.
- Daha İyi Yüzey Kalitesi: Hızlı soğutma, döküm parçasının yüzeyinin daha düzgün ve pürüzsüz olmasını sağlar. Bu, yüzey kalitesini artırarak son ürünün estetik açıdan daha iyi görünmesini sağlar.
- Mikroyapı Geliştirmesi: Soğutma hızı, metalin mikroyapısını etkiler. Hızlı soğutma, daha ince taneli bir yapıya sahip döküm parçaları üretmeye yardımcı olabilir. Bu, döküm parçasının mekanik özelliklerini, özellikle dayanım ve sertliğini artırabilir.
- Büzülme ve Poroziteyi Azaltma: Hızla soğutulan döküm parçalarında, büzülme ve porozitenin oluşma olasılığı daha düşüktür.
- Enerji Verimliliği: Hızlı soğutma, enerjiyi daha verimli bir şekilde kullanarak toplam enerji tüketimini azaltabilir.
- Kalıp Ömrünü Uzatma: Dökümde kullanılan kalıplar, sürekli olarak yüksek sıcaklıklara ve termal şoklara maruz kalır. Soğutucular, kalıbın aşırı ısınmasını önleyerek kalıp ömrünü uzatabilir.
Döküm sürecinde kullanılan soğutucu türü ve kapasitesi, dökülen malzemeye, döküm yöntemine, üretim hızına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişir. Bu nedenle, en uygun soğutma sisteminin seçilmesi için döküm mühendislerinin veya uzmanlarının tavsiyelerine başvurulması önerilir.
