Pik dökümde aşılayıcı birçok amaçla kullanılır. Bu amaçlar;
1)Demir Karbür veya çilleri gidermek için
2)Homojen A tipi yapıya ulaşmak maksatlı grafit morfolojisini yeniden düzenlemek
3)Aynı dökümde ince ve kalın kesitler arasındaki farkı en aza indirgemek.
4)Aynı potada bütün döküm süresince etkili olabilmek.
Tüm ticari aşılayıcılar, grafit ve FERROSİLİS den oluşan herhangi bir FERROSİLİS alaşımından veya FERRO alaşımlardan oluşan bir karışımdan ibarettir.
Döküm endüstrisindeki nihai kullanıcılardan gelen yoğun taleplerin artmasıyla, birçok dökümhane karışım kullanmayı bırakmış, onun yerine kontrol edilmesi daha kolay olan FERROSİLİS alaşımına yönelmişlerdir. Bu alaşımlar genel olarak %45-50 ya da %60-75 Silisyum içerir. Ayrıca her ikisine de özellikleri geliştirici element ve denge demir eklenir. En çok ilave edilen etkili elementler aşağıdadır:
ALÜMİNYUM:
Genelde FERROSİLİS alaşımında bulunur, ancak aşılama etkisi çok azdır. Ucuz, kontrol edilmemiş alaşımlarda bulunan yüksek Alüminyum içeriği, taze döküm kumu kullanılan sistemler içerisinde Hidrojen deliklerine neden olabilir. Bunun için maksimum %1,5 Alüminyum tavsiye edilir. Bazı kalıptaki alaşımlar yüksek alaşımlar, yüksek Alüminyum içerir. Bu durum niş uygulamalarda etkili olduğu için daha çok talep edilir.
BARYUM:
Güçlü bir grafit oluşturucu olan element aynı zamanda iyi beslenme direnci sağlar. Baryumun oranı %3’ e kadar faydalıdır. Ancak fazlası cüruf oluşumuna neden olur. Keskin yarıçaplar içeren dökümlerde veya Baryum alaşımlarının yüksek ÖTEKTİK hücre sayısı, hücre sayısı hücre içi büzülmeye neden olabileceğinden, kum oldukça yumuşak ise özellikle dikkat edilmelidir.
KALSİYUM:
Orta derecede etkili aşılayıcı elementtir. Genel olarak diğer alaşım elementleriyle bağlantılı olarak ilave edilir. Bir Baryum-Kalsiyum karışımı %0,03-0,05 gibi düşük Kükürt içeren demirde oldukça etkili olabilir.
STRONSİYUM:
Orta veya yüksek derecede Kükürt içeren pik dökümde en güçlü aşılayıcılar %1 kadar Stronsiyum içerir. Hem özellikle ince kesitler için çil kontrolünde hem de yapının iyileştirilmesinde Stronsiyum içeren alaşımlar çok etkilidir. Bu alaşımlarla oldukça iyi bir besleme direnci elde edilir. Stronsiyum içeren FERROSİLİSLERE özgü bir özellik de diğer aşılayıcılardan daha fazla ÖTEKTİK hücre sayısı elde edilirken, kuvvetli çil redüksiyonu da gerçekleşir.
ZİRKONYUM:
Orta dereceli aşılayıcıdır. Bütün amaçlara hizmet eder. Aynı zamanda da çil redüksiyonunda iyi verim sağlar. Yüksek Karbon eşdeğer demir de grafit morfolojisini de kontrol eder. Zirkonyum ayrıca yüksek maça veya kabuklu sistemlerde Azotu, zararsız ZrN2 ENKLÜZYONU oluşturarak kontrol eder.
Pik dökümde aşılayıcı seçilirken aşağıdaki faktörlere dikkat edilmelidir
- Ana demirin Kükürt miktarı
- Beslenme süresi, aşılayıcı ilavesinden potadan son döküme kadar geçen toplam zaman
- Demirin Karbon eşdeğeri
Ayrıca aşılama metodu da özenli ve dikkatli seçilmelidir. Akışa verilen aşılayıcı ile büyük ölçüde süre uzatılır ve ilave oranları klasik pota işlemlerine göre daha azdır. Bu gibi durumlarda aşılayıcı parça boyutu önem kazanmaktadır ve akışa aşılama için 0,2-0,7 mm tavsiye edilir.
Pota aşılaması için, 0,5-2 mm 250 kg’ a kadar olan potalarda uygunken, daha büyük potalarda 2-6 mm malzeme kullanılmalıdır. Elek altı ince taneler içeren aşılayıcılardaki bu taneler, yüksek seviyede oksit içerdiğinden ve ilave sırasında toz oluşturduğundan uzaklaştırılmalıdır.
