Kum kalıplama, döküm kumlarının kalıp kutusunda sıkıştırılması ve ardından eritilmiş metalin bu kum kalıbına dökülmesi prensibine dayanır. Ancak, döküm kum kalıplama işleminde çeşitli hatalar oluşabilir ve bu hatalardan biri de “dökümde gaz boşlukları” dır.
Gaz Boşluğu Nedir?
Döküm kum kalıplama işleminde gaz boşluğu, döküm malzemesinin içerisindeki gazların kalıp içerisinde sıkışarak boşluklar oluşturması durumudur.
Eritilmiş metalin kalıp içerisine dökülmesi sırasında, içerisindeki gazlar, metalin soğuması ve sertleşmesiyle birlikte belirli alanlarda hapsolabilir.
Bu gazlar, metalin katılaşması esnasında çevresinde bir boşluk oluşturur ve bu boşluklar gaz boşluğu olarak adlandırılır.
Dökümde gaz boşlukları yetersiz besleme ve düşük katılaşma hızından kaynaklanan dökümün köşeli bölgelerinde düzgün yüzeyli oyuklar şeklinde görülür.
Gaz boşlukları, döküm parçalarının kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir ve döküm hatalarına yol açabilir.
Dökümde Gaz Boşlukları Nasıl Oluşur?
Döküm kum kalıplama işleminde gaz boşluklarının oluşmasının birkaç nedeni vardır. Bu nedenler, döküm malzemesinin sertleşmesi esnasında sıkışan gazların kaçamaması ve parçanın şekli ile ilgili unsurlarla ilişkilendirilebilir.
Gaz boşluğunun ana nedenleri:
Gazların Hapsolması:
Eritilmiş metalin kalıp içerisine dökülmesi sırasında, içerisindeki gazlar sıkışabilir ve bu gazlar kalıp içerisinde hapsolabilir. Gazların kaçmaması, gaz boşluklarının oluşmasına neden olur.
Kalıp Tasarımı:
Kalıp tasarımındaki hatalar, gaz boşluklarının oluşmasına zemin hazırlar. Özellikle kalıp duvarlarında eğim ve döküm yönünde hatalı tasarım, gaz boşluklarının oluşmasına katkıda bulunabilir.
Döküm Malzemesinin Özellikleri:
Döküm malzemesinin sıcaklık ve kimyasal özellikleri, gaz boşluklarının oluşumunu etkileyebilir. Özellikle hava gazı içeren döküm malzemeleri, gaz boşluklarına yol açabilir.
Döküm Parametreleri:
Döküm sırasındaki parametrelerin doğru ayarlanmaması, gaz boşluklarının oluşmasına neden olabilir. Eritilmiş metalin sıcaklığı, döküm hızı ve basınç gibi faktörler, gaz boşluklarının oluşumunu etkileyebilir.
Gaz Boşluğu Hataları Nasıl Önlenebilir?
Döküm kum kalıplama işleminde gaz boşluğu hatalarını önlemek için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bu önlemler, döküm kumu seçiminden kalıp tasarımı ve döküm parametrelerine kadar bir dizi adımı içerir.
İşte gaz boşluğu hatalarını önlemek için kullanılabilecek yöntemler:
Döküm Kumu Seçimi:
Gaz boşluğu hatalarını önlemek için, düşük gaz içeriğine sahip ve sıkışabilirliği yüksek döküm kumu tercih edilmelidir. Bu tür kumlar, içerisindeki gazların kolayca kaçmasını sağlar.
Kumdaki nem oranı ve organik katkı miktarı düşürülmelidir.
Kumdaki hava çıkışları arttırılır.
Kalıp Tasarımı:
tasarımı, gaz boşluklarının oluşumunu önlemek için dikkatle yapılmalıdır. Kalıp duvarlarında eğim ve döküm yönü, gazların kalıptan kaçmasını kolaylaştıracak şekilde planlanmalıdır.
Gaz Kaçış Kanalları:
Kalıp tasarımında gaz kaçış kanallarının düzenlenmesi, gazların döküm sırasında kalıptan kaçmasını sağlar. Bu kanallar, gazların hapsedilmeden kalıptan çıkmasına yardımcı olur.
Döküm Parametrelerinin Ayarlanması:
Eritilmiş metalin sıcaklığı, döküm hızı ve basınç gibi parametrelerin doğru şekilde ayarlanması, gaz boşlukları oluşumunu önlemeye yardımcı olur.
Gaz Emanet Sistemleri:
Döküm işlemi sırasında gazların kalıptan uzaklaştırılmasını sağlayan gaz emanet sistemleri, gaz boşlukları oluşumunu engellemek için kullanılabilir.
Kaynaklar:
Pekgüzel, Nuri. “Döküm Hataları ve Kalite Kontrolü.” 11. Uluslararası Kalıpçılık Teknolojileri Sempozyumu Bildirileri, 2017, pp
Döküm Hatalarının Sebepleri Nelerdir?
Düşük Sıcaklıktaki Döküm Hataları Nelerdir?
Yüksek Sıcaklıktaki Döküm Hataları Nelerdir?
Döküm Hatalarından Ezik Yüzey Nedir?
Döküm Hatalarından Şişme Nedir?
Döküm Hatalarından Erezyon Nedir?
Çelik Döküm Hataları Nelerdir?
