Çıkışlar, döküm sırasında kalıp içerisinde biriken gazların ve hava kabarcıklarının dışarı atılmasına yardımcı olur. Çıkışların ölçüsü, döküm kalitesini doğrudan etkileyen bir faktördür. Doğru boyutta çıkışların seçilmesi, gaz ceplerinin ve döküm kusurlarının oluşumunu minimize eder.
Çıkışların ölçüsünün hesaplanmasında dikkate alınması gereken faktörler şunlardır:
- Döküm Parçasının Boyutu ve Hacmi: Büyük bir döküm parçası, daha büyük veya daha fazla sayıda çıkış gerektirebilir.
- Kalıp Malzemesi: Bazı kalıp malzemeleri, gazların geçmesine daha izin verirken, bazıları daha az geçirgendir. Örneğin, kum kalıplar gazların geçişine daha izin vericiyken, metal kalıplar daha az geçirgendir.
- Döküm Metalinin Özellikleri: Bazı metaller daha fazla gaz üretebilir veya okside olabilir. Bu metaller için daha büyük veya daha fazla sayıda çıkış gerekebilir.
- Döküm Sıcaklığı: Döküm sıcaklığı arttıkça, metal içerisinde daha fazla gaz çözünebilir. Bu gazlar, metal soğuduğunda serbest kalır ve çıkışlardan atılmalıdır.
- Döküm Hızı: Hızlı döküm, daha fazla türbülansa neden olabilir ve bu da daha fazla gazın sıkışmasına neden olabilir.
Çıkışların ölçüsünü belirlemek için genel bir formül yoktur; bunun yerine, yukarıda belirtilen faktörlere göre mühendislik kararları ve deneyim gerekmektedir. Ancak, modern dökümhaneler, çıkış tasarımını ve boyutunu optimize etmek için bilgisayar simülasyonlarından yararlanmaktadır. Bu simülasyonlar, döküm sırasında gazların ve hava kabarcıklarının nasıl hareket edeceğini tahmin edebilir ve en uygun çıkış konfigürasyonunu belirlemeye yardımcı olabilir.
Son olarak, döküm sonrası kalite kontrol, seçilen çıkış boyutunun ve konumunun etkinliğini değerlendirmede kritik bir rol oynar. Eğer dökümde gaz cepleri veya diğer kusurlar varsa, çıkış tasarımında değişiklikler yapılabilir.
ÇIKIŞ ÖLÇÜSÜNÜN HESAPLANMASI
Dik yolluk, yatay yolluk ve çıkış alanları doğru belirlenir, çıkış yönü doğru olarak seçilirse kısacası çıkışların ölçüsü doğru hesaplanırsa ergimiş metal kalıp içerisine hiç karışmadan, alabora olmadan, sakin ve düzgün olarak girer.
Döküm parçanın soğuması sırasında sıcaklık dağılımı da düzgün olmalıdır. Ancak bütün bu şartların bir araya getirilmesi bir hayli zordur.
R.LEHMANN’ a göre yolluk giriş oranları:
A_1 : A_2 : A_3 3,6: 4: 2 veya 1: 1,1: 0,6
Burada
A_1 =Dik Yolluk Kesit Alanı
A_2 =Yatay Yolluk Kesit Alanı
A_3 =Çıkış Kesit Alanı
Esas amaç, çıkışın yüksekliğini arttırmak, en alttan yukarı kadar temiz bir şekilde dolan ergimiş metal banyosunu oluşturmaktır. Sonuç olarak yatay yolluk üst kısımda bulunmalı (üst derece) çıkışlar plaka çıkış veya üçgen çıkış şeklinde olmalıdır.
