Doğal olarak iyi bir aşılama için, aşılama sonuçları nın kontrolü ve takibi gereklidir. Bunun için kullanılan değişik bir çok yöntem vardır.
İstenilen kalitede döküm parça elde etmek için aşılayıcı ilave etmek, gerekli bir uygulamadır.
Aşılamada amaç; hem sayısal, boyut ve şekil açısından grafit çökelmesini etkilemek hem de gri katılaşmayı sağlayarak, ledebürite soğumayı engellemektir.
Aşılama sonuçları nın kontrolü ve aşılama esnasında meydana gelebilecek hataların önüne geçmek için dökümden sonra parça üstünde ya da ayrı dökülmüş numune üstünde bir takım incelemeler yapılmaktadır. Ancak aşılama sonuçlarının kontrolü için bu yapılanlar yeterli olmamaktadır.
Bu tür hataları önlemek için, üretimin her aşamasında ve üretim şartlarına uygun olacak şekilde aşılamayı ve aşılama sonuçlarını kontrol etmek gereklidir. Aynı zamanda aşılamanın kalite emniyet sisteminin bir parçası olarak planlanması gereklidir.
Aşılamanın etkinliği;
•Aşılama öncesi sıvı metalin ergitme sırasındaki metalürjik özellikleri
•Kimyasal kompozisyonu
•Ergitme ve aşılama sıcaklıkları
•Sıvı metalin aşılama öncesi ve sonrası bekleme süresi
gibi değişikenliklere bağlıdır.
Aşılama sonuçları nın kontrolü için; aşılama ile ilgili verilerin kayıtlarının tutulması ve istatistik proses kontrol yöntemleri ile kontrol edilmesi gereklidir.
Bunun için;
•Aşılama ile ilgili verilerin
•Aşı seçimi
•Gelen aşıların ön kontrolü
•Stoklama şartları
•Döküm sıcaklıkları
•Aşı ilave oranlarının tartılarak doğrulanması
•Otomatik aşılama makinalarının rutin bakımı ve kalibrasyonu
•Aşılama ile döküm bitimi arasında geçen süre
•Titreşimli aşı dozlama ünitelerinde frekans ölçümü ve kontrolü
•Tel besleme makinalarında besleme hızı
•Telin doğru bir şekilde sıvı metal içerisine verilip verilmediği
gibi bir çok kriterin dikkate alınması gereklidir.
Aşılama sonuçlarının takibi için uygulanabilecek değişik yöntemler vardır:
•Kama testi (çil derinliğinin ölçülmesi)
•Mikroyapı incelemesi (mikroskop altında)
Grafit şekli
Grafit tipi
Matriks yapısı
Ötektik hücre sayısı
Nodül sayısı
•Termal analiz
Metalin soğuma eğrisi incelenir ve aşılama etkinliğinin yanında ölçülen metalürjik özellikleri ile ilgili
(döküm öncesi sıvı metalin katılaşma eğilimi, çekinti eğilimi, oluşacak grafit şekli ve miktarı) gibi bir
çok yararlı bilgi elde edilir.
