Alüminyum Nedir?
Alüminyum, genellikle mucize metal olarak adlandırılır. 1825 yılında Danimarkalı kimyager Hans-Christian Oersted’in yeryüzünden başarıyla çıkarmasıyla alüminyum serbest metal olarak ortaya çıktı.1886’da Amerika’dan Charles Martin Salonu ve Fransa’dan Paul Heroult eş zamanlı olarak oksitinden metalik alüminyum üretimi için elektrolitik işlemi keşfetti. On bir yıl sonra, Avusturyalı Carl Joseph Bayer, alümini boksitten rafine eden kimyasal işlemi buldu. Bu tür buluşlar modern alüminyum endüstrisinin doğuşuna katkıda bulundu ve günümüzde hala dünyadaki alümina rafinerileri ve alüminyum döküm yapan dökümcüler tarafından kullanılmaktadır.
Alüminyum;
- hafif olması,
- korozyona dayanıklı olması,
- kolay şekillendirilebilir olması,
- yüksek iletkenliğe sahip olması,
- son derece yansıtıcı olması,
- toksik olmaması,
- dayanıklı ve geri dönüştürülebilir olması
gibi özelliklere sahiptir. O yüzden döküm sektörünün de ilgisini çekmiştir.
Alüminyum; çok çabuk okside olan ve dökümü zor olan bir malzeme olmasına karşın, oldukça fazla kullanılmaktadır. Hafif ve dayanıklı olması nedeniyle özellikle Alüminyum döküm parçaların bir çok sektörde kullanımı tercih edilir hale gelmiştir.
Otomotiv endüstrisi en büyük pazardır. Döküm ürünler, otomobillerde kullanılan alüminyumun yarısından fazlasını oluşturur. Döküm alüminyum şanzıman gövdeleri ve pistonları, 1900’lerin başından beri otomobillerde ve kamyonlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Küçük ev aletlerinin parçaları, el aletleri, çim biçme makineleri ve diğer makineler binlerce farklı benzersiz alüminyum döküm şeklinden üretilir.
İlk ticari ürünler, dekoratif parçalar ve tencerelerdir. Asırlarca süren bir işlemle üretilse de, bu ürünler yeni ve benzersiz olarak kabul edilmiştir.Tüketiciler tarafından en sık kullanılan döküm ürünü, günlük kullanım için kullanıma sunulan ilk alüminyum ürün olan pişirme kabıdır.
Alüminyum Döküm Nasıl Yapılır?
Döküm kalıpları, işlemin her aşamasına uyacak şekilde tasarlanmalıdır. Parça sökme işlemi için, kalıptan çıkarılabilmesi için, ayırma hattına dik yüzeylerde hafif bir sivri uç (taslak olarak bilinir) kullanılmalıdır.
Dökümler içinde boşluklar üretmek için (otomobillerde kullanılan motor blokları ve silindir kafaları gibi), negatif formlar maça yapmak için kullanılır. Bu nitelikteki yayınlar genellikle kum kalıplarında üretilir. Desen çıkarıldıktan sonra çekirdekler döküm kutusuna yerleştirilir.
Alüminyum döküm yaparken DEOKSİDASYON dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. Aksi takdirde işlem düzgün yapılmazsa kullanılan malzeme, kullanılamaz hale gelir.
Alüminyum Döküm İşlemi
Erimiş alüminyum, istenen bir deseni çoğaltmak için bir kalıbın içine dökülür. En önemli üç yöntem; basınçlı döküm (aluminum die casting) kalıcı kalıp( permanent mold casting ) ve kum döküm (sand casting) dür.
Basınçlı Döküm-Die Casting
En çok kullanılan sistem basınçlı döküm yöntemidir. Özellikle bu metalin ergitilmesi sırasında kullanılan ocaklar elektrikli, gazlı ya da mazotlu olabilir.
Basınçlı döküm işlemi, erimiş alüminyumu basınç altında bir çelik kalıba (kalıp) zorlar. Bu üretim tekniği normalde yüksek hacimli üretim için kullanılır. Bu döküm yöntemiyle minimum işleme ve son işlem gerektiren hassas biçimde oluşturulmuş alüminyum parçalar üretilebilir.
Sürekli Kalıp Döküm- Permanent Mold Casting
Kalıcı kalıp dökümü, çelik veya diğer metallerin kalıplarını ve çekirdeklerini içerir. Erimiş alüminyum, genellikle bir vakum uygulanmasına rağmen, kalıbın içine dökülür. Kalıcı kalıp dökümleri, kalıp veya kum dökümlerinden daha güçlü yapılabilir. Yarı kalıcı kalıp döküm teknikleri, kalıcı göbeklerin bitmiş parçadan çıkarılması mümkün olmadığında kullanılır.
Kum Döküm- Sand Casting
Alüminyum ürünler üretmek için en çok yönlü yöntem kum dökümüdür. İşlem, bitmiş dökümün bir kopyası olan bir desenle başlar. Neredeyse herhangi bir desen, içine alüminyumun döküldüğü kalıbın oluşturulması için ince bir kum karışımına bastırılabilir. Kalıp, katılaşma ve soğutma sırasında alüminyum büzülmesine izin vermek için yapılacak parçadan biraz daha büyüktür. Basınçlı alüminyum döküm ve alüminyum kalıp dökümü ile karşılaştırıldığında, kum dökümü yavaş işlemdir, ancak küçük miktarlarda, karmaşık tasarımlarda veya çok büyük bir döküm gerektiğinde genellikle daha ekonomiktir.
Alüminyumun Ekonomik Değeri Nedir?
Alüminyumun hafiflik ve dayanım özellikleri, parçalara dökülürken temel avantajlar sağlar. Alüminyum dökümün yaygın bir uygulaması, mukavemeti en üst düzeye çıkarmak için iç kısımda kaburga ve uçlara sahip ince duvarlı muhafazalardır.
Alüminyum kullanımı, onlarca uygulamada enerji maliyetlerini ve karbon emisyonlarını azaltır. Geri dönüşümlü ve hafif alüminyum ambalaj, nakliye maliyetlerini ve emisyonları azaltır.
Alüminyum, dünyayı bir araya getirme konusunda giderek artan bir rol oynamaktadır. Alüminyum hafif ve dayanıklı olduğundan taşımacılık sektörü güvenliği ve yakıt verimliliğini artırmak için alüminyumu kullanmaktdır. Havacılık ve uzayı alüminyum olmadan düşünmek pek mümkün olmazdı.
Şimdilerde ise artık dijital dünya, hem ürün tasarımı hem de üretim verimliliği için alüminyumdan faydalanıyor. Günümüzde görülen her yerde bulunan dizüstü bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve tabletler, modern metal için en yeni vitrin oldu.
Kaynak : The Aluminum Association